Đó là lý do chúng ta rất sợ cái Chết. Cùng trường hợp đó thì người khác lại trở nên giận dữ, lớn tiếng tranh luộn gay gắt bảo vệ cho mình. (22) Cảm nhận về tự thân: Qua suy tư, trí năng ở trong ta cảm thấy “Ồ, tôi là một cái gì có thực” hay nói một cách khác có một cái gọi là “Tôi” hiện hữu.
Ganh tị là một phó sản của tự ngã ở trong bạn, tự ngã ấy sẽ cảm thấy bị thua thiệt khi một điều gì đó tốt đẹp xảy ra cho người khác, hoặc có ai đó giàu hơn bạn, có kiến thức hơn bạn hoặc làm được nhiều điều hay hơn bạn. Thiên nhiên đã luôn trông chờ điều này ở con người trong suốt hàng triệu năm nay. Lúc đó, bảo vệ và chăm sóc cho cái Tôi nhỏ bé, giả tạo đó sẽ trở thành một động lực thúc đẩy phía sau tất cả những việc bạn làm.
Chỉ khi nào trí năng ồn ào của bạn đã lắng xuống thì bạn mới có thể tiếp xúc được vơi thiên nhiên ở một mức độ sâu hơn và vượt lên được cảm giác cách biệt tạo nên bởi thói quen suy tưởng quá độ của mình. Hãy cảm nhận bám víu tình cảm của bạn vào những câu chuyện bất hạnh về cuộc đời của mình và hãy chú ý về sự thôi thúc ở trong bạn khi nghĩ về những mẩu chuyện ấy, nhu yếu cần phải kể đi kể lại câu chuyện này với một người khác. Khi bạn suy nghĩ hay nói về chính mình, khi bạn nói “Tôi”, là thực ra điều bạn muốn nói là: “Tôi và những câu chuyện của tôi” (23).
Hầu như không còn khổ đau tâm lý nào còn sót lại ở trong họ. Lặng ngắm thiên nhiên có thể giúp cho bạn thoát ra khỏi cái “Tôi” đó, phần tử đã tạo nên vô vàn khổ đau và hệ luỵ cho bạn. Đa số mọi chuyện trên cuộc đời đều cần có thói quen để hoàn tất: học một kỹ thuật mới, xây một căn nhà, trở thành một chuyên gia, pha một tách trà… Nhưng thời gian là điều không cần thiết cho một chuyện chủ yếu, chuyện quan trọng nhất trong đời sống: Đó là nhận thức được bản chất chân thật bạn là ai, đó là nhận thức được cái chân thật nhất, vượt lên trên nhân cách bề ngoài của mình, vượt lên trên tên họ của mình, hình dáng, thể chất, tiểu sở về chính mình.
Đây là một thực tập sâu sắc và có tính trị liệu rất cao. Cảm nhận về một Cái Tôi - bản ngã ở trong bạn – luôn cần những xung đột, bất đồng…với người này hay người khác, vì cảm nhận về một-con-người-bị-cách-biệt-với-thế-giới-chung-quanh ở trong bạn sẽ được làm mạnh thêm khi bạn phải đấu tranh với cái này, hay cái kia…và trong khi gián tiếp xác minh rằng “dây” mới thực là tôi, còn “bên kia” thì không phải là tôi. Đó chính là sự vĩnh cửu, thường còn ở trong bạn – và đó là thứ duy nhất mà bạn không bao giờ có thể đánh mất được.
Nhưng trí năng bạn đang cố vẽ vời thành một bi kịch rằng: “Cuộc đời tôi sao khốn nạn thế. Khu rừng nguyên thuỷ sẽ trở thành những nơi khai thác gỗ; chim chóc trở thành một công trình nghiên cứu; đồi núi chỉ còn là motọ hầm mỏ để khai thác… Ta có thể tự hỏi: Sống chung với con người như thế, năm này qua tháng nọ, làm thế nào mà con chó vẫn còn giữ được sự sáng suốt và vui vẻ với chủ?
Khi nào mà bạn vẫn còn đồng hoá mình với ngoại cảnh, với hình tướng, bạn sẽ không ý thức được rằng sự cao quý ấy chính là bản chất thường hằng của bạn, chính là cảm nhận sâu thẳm về những gì đang Hiện Hữu, đó cũng chính là Tâm. Do đó ngay cả sự nhàm chán cũng có thể dạy cho bạn bản chất chân thực của mình, và những gì không phải là mình. Sự lắng nghe sâu sắc là một cách khác giúp bạn mang sự tĩnh lặng vào trong nhnữg quan hệ của bạn.
(32) Vô Ngã: Chúng ta thường hiểu một cách sai lạc rằng có Ngã, có một “Cái Tôi” biệt lập, không dính gì đến đời sống quanh ta, do đó ta tạo ra rất nhiều khổ đau cho chính mình và cho những người chung quanh. Đôi khi chấp nhận hoàn toàn có nghĩa là thôi không còn cố gắng muốn biết một điều gì nữa, và trở nên thoải mái trong tình trạng rằng bạn không biết hết mọi chuyện. Bạn chính là khả năng nhận biết đó được che giấu dưới hình dáng của một con người.
Ngay lập tức, những hoạt náo, bận rộn của trí óc bạn sẽ được giảm thiểu và chấm dứt. (14) Những tình huống của cuộc đời bạn được phơi bày: lấy nhau, sống chung, mất việc làm, gặp khó khăn, ly dị… Chìa khoá trong chuyện này chính là sự chú tâm tức là sự im lắng một cách tỉnh táo.
(52) Trạng thái không suy tư, trạng thái vắng bặt các ý tưởng quấy nhiễu: Đây là trạng thái Không Tâm, rỗng rang, vắng lặng ở trong Thiền. Đến phút lâm chung, quả thực câu chuyện về cuộc đời bạn có thể như là một giấc mơ đang đến hồi kết thúc. Ngay cả trong những tình huống thật bi đát, không dễ chấp nhận được, cũng luôn ẩn giấu một mục đích tốt đẹp, sâu xa cho bạn, vì bên trong mỗi tai hoạ đều chứa sẵn mầm mống những ân sủng của vũ trụ.